Mahremiyet, insanlar için son derece önemli bir kavramdır ve kimse evinin mahremiyetinin ihlal edilmesini kabul etmek istemez, özellikle de bizim toplumumuzda.
Bu nedenle, dünya genelinde çokça tartışılan bir konuyu bu gün sizlerle paylaşacağım.
Günümüzde birçok evde robot süpürgeler yaygın olarak kullanılmakta, ancak birçok kullanıcı hala önemli soru işaretleri taşımaktadır. Bugün, robot süpürgelerin insan mahremiyetini tehlikeye atma potansiyeli, topladıkları veriler ve bu bilgilerin nasıl kullanılabileceği konularına odaklanarak bu soruları ele alacağız. Teknoloji ilerledikçe, hayatımızı daha da kolaylaştırıyor ve günlük görevleri daha az çaba harcayarak yerine getirebiliyoruz. Ancak bu kolaylık, bazı bedellerle gelir. Toplumumuzda obezite oranları gibi artan sağlık sorunları da bu kolaylığın bir sonucu olabilir. Ancak bu tür sorunlar genellikle çözülebilir ve daha fazla fiziksel aktivite yaparak veya sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinerek bu sorunları aşabiliriz.
Ancak teknolojinin beraberinde getirdiği riskler her zaman bu kadar basit değildir ve bazen masum değillerdir. Teknolojinin ilerlemesiyle en çok tartışılan risklerden biri, özel hayatın gizliliğinin ihlalidir ve bu konuda en fazla tartışılan cihazlardan biri robot süpürgelerdir. Çünkü günümüzde, bazı modellerde kameralar gibi sensörler ve hatta kameralar taşıyan ve evimizin her yerine giren bu cihazlardan bahsediyoruz.
Düşünün ki, evinizin her yerine internet bağlantısı olan güvenlik kameraları koydunuz. Kendi mahremiyetinizle ilgili olarak rahat bir şekilde yaşayabilir miydiniz? Muhtemelen cevabınız hayır olurdu. Ancak maalesef aynı durum birçok robot süpürge modeli için de geçerlidir. Robot süpürgelerin ilk modellerini 2000’lerin başında görmeye başladık.
O dönemlerde mesele daha basitti. Küçük sensörlerle çarpışmaları önlemek için tasarım ilerliyordu. Ancak zamanla bu değişti. Robot süpürgeler hızla gelişti. Daha gelişmiş sensörler, GPS ve hatta kameralar taşımaya başladılar. Bu gelişmelerle birlikte yaptıkları temizlik kalitesi de arttı. Artık evin en uzak köşelerine kadar temizleyebilirler.
Tertemiz gördüğünüz bir evden sonra bile inanılmaz miktarda kir çıkarabilirler. Yani belki de kendi çabanızla yapamayacağınız temizliği yapabilirler. Ancak aynı zamanda evin içinde dolaşan casuslara dönüşme potansiyelleri de vardır. Çünkü bu bir süpürgeden önce bir robottur.
Üzerinde potansiyel risk taşıyan birçok özellik bulunur. Bu, sadece komplo teorileriyle ilgili değil, daha önce yaşanmış gerçek örnekler de vardır. Örneğin, 2022’nin başlarında bu konuda endişeleri haklı çıkaran bir haber medyada yer aldı.
MIT Technology Review, robot süpürgeler tarafından çekilen kişisel ve mahrem fotoğrafları ele geçirdi. Bu fotoğrafların iRobot’un Roomba J7 serisine ait olduğunu belirttiler. Fotoğraflarda evlerinde günlük yaşamlarını sürdüren kadınlar ve erkeklerin farklı pozları bulunuyordu, bazıları oldukça rahatsız ediciydi.
Hatta bir fotoğrafta bir kişi tuvalete oturmuştu. Tabii ki bu tür fotoğrafları burada paylaşmam mümkün değil. Bu tür bir paylaşım, özel hayatın gizliliğini ihlal etmek anlamına gelebilir ve yasal sonuçları olabilir. Bu fotoğrafların gerçek olduğunu iRobot firması da kabul etti, ancak bu görüntülerin bir ürün geliştirme sürecinin bir parçası olduğunu iddia etti.
Olay şu şekilde gelişti: Firma, bu robotu geliştirmek için görüntüleri bir alt yükleniciye gönderiyordu ve bu alt yüklenici de işi farklı alt yüklenicilerle yürütüyordu. Bu alt yükleniciler, genellikle düşük ücretlerle saatlerce çalıştırılan insanların bulunduğu yerlerdi. Olayın yaşandığı firma Venezuela’da hizmet veriyordu.
Bu firma, fotoğraf ve videolardaki nesneleri etiketliyordu ve bir çalışanı bu fotoğrafları bir Facebook grubuna sızdırdı. Bu, belki komik gelmiş olabilir veya bu eylemi gerçekleştirmek için para almış olabilirler, ancak sonuç olarak fotoğraflar internete sızmıştı. Firma, bu verilerin çekildiği kullanıcılardan zaten izin aldığını açıkladı, bu yüzden kendilerini bu konuda suçlamaktan kurtardılar.
Ancak mahremiyet ihlalinin yanı sıra, bu kameraların dışarıya sızdırdığı bilgi sorunu da vardır. Evde sahip olduğunuz her şey aslında mahremiyetinizin bir parçasıdır. Ancak bu kameralar bu konuda da tehlikeli olabilir. Geçen yıl, bu tehlikeyi bir kez daha gösteren bir olay yaşandı. Ağustos 2022’de Amazon firması iRobot’u satın almayı düşündü. Ancak Amazon’un asıl amacı robot süpürge satmak değildi. Bu süpürgeler aracılığıyla istediği verileri toplayabilirdi ve bunları pazarlama amacıyla kullanabilirdi.
Avrupa Komisyonu da bu durumdan şüphelendi ve bu konuda bir soruşturma başlattı. Çünkü Amazon, bu robotlar aracılığıyla evlerin içindeki her şeyi görebilir ve insanların yaşam tarzlarını analiz edip reklamlarını buna göre düzenleyebilirdi. Yani, önünüze ürünlerinizi satma olasılığınızın daha yüksek olduğu şeyleri koyabilirdi. Süpürgelerin kaydettiği ev haritaları, ortalama gelir düzeyinizi bile belirleyebilir. Evinizin boyutu ve tasarımı zaten bu konuda önemli veriler sağlar. Ve daha önemlisi, internet dünyasında bilgi para demektir. Daha önce WhatsApp tartışmasında bunu görmüştük.
Robot süpürge firmalarının bizim hakkımızdaki bilgileri satmadığının garantisi var mı? Kendileri bu bilgileri kullanmasa da başka firmalara satmadıklarını iddia edebilirler mi? Bu soruya hayır demek gerekebilir. Ayrıca, robot süpürge firmalarının bu verileri sunucularında yıllarca saklama yetenekleri vardır ve bu verilerin güvenlikleri konusunda endişelerimiz olabilir. Toplanan bilgiler rastgele sunucularda saklanabilir ve bu, hackerların bu verilere erişebileceği anlamına gelir. İnternet üzerinde saklanan herhangi bir bilginin kesinlikle güvende olduğunu iddia etmek mümkün değildir. Ve daha büyük bir tehdit, hackerların bu süpürgeleri hackleyebilmesidir. Bu da çok daha büyük bir güvenlik sorununa yol açabilir.
Belki bir firma mahrem görüntülerin yayınlanmasından korkar ve daha hassas davranır, ancak bir hacker için bu tür bir düşünce olmayabilir. Çünkü hackerlar bu tür bilgileri sızdırdıklarında muhtemelen kimin yaptığını asla bulamazlar. Peki bu durumun çözümü nedir? Robot süpürgeleri güvenli bir şekilde kullanabilir miyiz? Bu sorunun cevabı kesinlikle net değildir.
Bazı öneriler bulunsa da, bu sorunların tamamen çözüldüğünü iddia etmek zordur. Örneğin, ev haritasının üretici sunucusuna gönderilmemesini ayarlamak bir seçenektir. Çevrimdışı çalışan robot süpürgeleri tercih edebilirsiniz. Ayrıca, mahremiyetinizi daha iyi korumak için yatak odası ve banyo gibi alanlara erişimi sınırlayabilirsiniz. Temizliği evde kimse yokken yapacak şekilde planlamak da bir çözüm olabilir.
Ancak tüm bu önlemlere rağmen sorunların tamamen çözüldüğünü garanti etmek mümkün değildir. Bu nedenle, bu konuda dikkatli olmak ve bilinçli bir şekilde tercihlerde bulunmak önemlidir.
Sağlıklı ve güvenli bir şekilde teknolojiyi kullanmanız dileğiyle!
