Son dönemde Almanya’dan gelen ekonomik sinyaller pek olumlu değil. Bir zamanlar dünya ekonomisinin en güçlü ülkelerinden biri olarak kabul edilen Almanya, 2023 yılında %0,3 oranında bir küçülme yaşadı. Ülkenin 2024’ün ikinci çeyreğinde de daralmaya devam etmesi, ekonomik durgunluk sinyallerini daha da güçlendirdi. Yaz aylarına ilişkin öncü verilere göre, Almanya’nın teknik olarak resesyona girdiği ve yılın geri kalanı için de bu daralmanın süreceği öngörülüyor.
Alman hükümeti ve ekonomi uzmanları, 2024’te de ülkenin küçülmeye devam edeceğini tahmin ediyor. Verilerin yanı sıra, Almanya’nın büyük şirketlerinde yaşanan gelişmeler de bu zorlukları gözler önüne seriyor. Ülkenin sembol şirketlerinden biri olan Volkswagen, 630.000 kişiyi istihdam eden dev bir otomotiv üreticisi olarak, geçtiğimiz haftalarda tarihindeki en ciddi kararlarından birini aldı. 87 yıllık tarihinde ilk kez, Almanya’daki iki fabrikasını kapatmayı değerlendirdiğini açıkladı.
Bu gelişmeler, Alman ekonomisinin geleceğine dair endişeleri artırıyor ve hem yerel hem de küresel yatırımcılar için dikkatle izlenmesi gereken bir süreç olarak öne çıkıyor.
Alman Sanayisi: Zorluklarla Yüzleşen Devler
Almanya’daki büyük sanayi devleri, zorlayıcı ekonomik koşulların ve yeni küresel rakiplerin baskısı altında mücadele ediyor. Volkswagen CEO’su Thomas Schäfer, Avrupa’da otomotiv sektörünün karşı karşıya olduğu zorlukları vurgulayarak, piyasadaki rekabetin özellikle Çinli elektrikli araç üreticileri tarafından zorlaştığını belirtti. Çin’deki bu yeni rakipler, Alman otomotiv devlerinin pazarda ciddi şekilde zorlanmasına neden oluyor.
Ancak zor durumda olan sadece otomotiv sektörü değil. Almanya’nın bir diğer sembol sanayi şirketi olan ve Nazi döneminde dahi gücünü koruyan demir-çelik devi ThyssenKrupp da finansal sıkıntılarla boğuşuyor. 2024 yılında zarar açıklayan şirket, son dönemde hisselerinin değerinde dramatik bir düşüş yaşadı. Zararın yanı sıra, şirketin yönetim kadrosundaki iç çatışmalar ve istifalar, ThyssenKrupp’un iç sorunlarının derinleştiğine işaret ediyor.
Bu gelişmeler, Alman sanayisinin köklü devlerinin bile içinde bulunduğu zorlu ekonomik durumun ve Alman ekonomisinin genel olarak karşı karşıya olduğu ciddi sıkıntıların bir başka göstergesi olarak karşımıza çıkıyor. Almanya’nın büyük sanayi firmaları, bu dönemde hem iç hem de dış pazarlarda mücadele etmeye devam ediyor.
Almanya Ekonomisi ve Rusya-Ukrayna Savaşının Etkileri: Enerji ve Hammaddede Zor Dönem
Almanya’nın ekonomik zorluklarının temelinde, Rusya-Ukrayna savaşı sonrasında Rusya’ya uygulanan ambargoların büyük bir etkisi bulunuyor. Savaş öncesinde Rusya, Almanya’nın ucuz enerji ve hammadde tedarikçisi olarak önemli bir rol üstleniyordu. Özellikle doğal gaz, Almanya’nın sanayi devleri için büyük bir maliyet avantajı sağlıyordu. Angela Merkel döneminde yaklaşık 10 milyar Euro yatırımla inşa edilen Kuzey Akım 2 boru hattı da bu enerji iş birliğini daha da pekiştirmeyi hedefliyordu. Ancak savaş sonrası Rusya’ya yönelik ambargolar, bu hattın denizaltı bölümünün bilinmeyen bir şekilde sabotajla patlatılmasıyla sonuçlandı ve Almanya için ucuz doğal gaz dönemi sona erdi.
Rusya ile yaşanan bu kopukluk, yalnızca enerji maliyetlerini artırmakla kalmadı, aynı zamanda Alman sanayisinin temel hammaddelerinden biri olan alüminyum tedarikini de olumsuz etkiledi. Otomotiv sektörü, özellikle Volkswagen, savaş öncesinde Rusya’dan önemli miktarda alüminyum tedarik ediyordu. Rus alüminyum devi Rusal, bu ihtiyacı karşılayan en büyük tedarikçilerden biriydi. Ancak ambargo sonrası Alman otomotiv devleri, pahalı alüminyum almak zorunda kaldı ve ABD gibi daha yüksek maliyetli tedarikçilere yöneldi. Aynı dönemde, Rusya ise alüminyumunu Çin ve Hindistan gibi pazarlara daha uygun fiyatlarla satmaya başladı.
Bu gelişmeler, Almanya’nın enerji ve hammadde bağımlılığını yeniden yapılandırma sürecini zorlaştırırken, sanayi devlerinin maliyetlerinde büyük artışlara neden oldu. Almanya, hem enerji hem de hammaddede alternatif tedarikçiler bulmaya çalışırken, bu durumun Alman sanayisi ve genel ekonomik büyüme üzerinde ciddi baskı yarattığı gözlemleniyor.
Alman Otomotiv Sektörü ve Küresel Ekonomik Zorluklar: İhracata Dayalı Bir Ekonominin Darboğazı
Almanya’nın ekonomik sorunlarının başında, Rusya-Ukrayna savaşı ve ardından uygulanan ambargolar yer alıyor. Bu ambargolar, Almanya’nın enerji ve hammadde tedarik zincirini olumsuz etkiledi ve Alman ekonomisini büyük bir sıkıntıya soktu. Aslında, Almanya bu yaptırımları uygulayarak kendi ekonomisine de zarar vermiş oldu. Ancak savaştan kaynaklanan bu zorluklar, tek sorun değil.
İkinci büyük etken, küresel ekonomideki yavaşlama. Almanya, ihracata dayalı bir ekonomi olduğu için dünya ekonomisindeki büyüme, ülkenin ekonomik sağlığı açısından kritik önemde. Bir zamanlar dünyanın en büyük ihracatçısı olan Almanya, hala bu alanda lider ülkelerden biri olsa da, dünya ekonomisinin yavaşlaması, Almanya’nın ihracatını ve dolayısıyla genel ekonomik performansını olumsuz etkiliyor. Küresel talep düştüğünde, Alman şirketlerinin yurt dışına sattığı ürünler azalıyor ve bu da ülkeyi resesyona sürükleyebilir.
Dünya ekonomisindeki bu yavaşlamanın başlıca nedenlerinden biri, merkez bankalarının yüksek faiz oranlarıyla enflasyonu kontrol altına alma çabaları. Özellikle ABD Merkez Bankası (FED) başta olmak üzere birçok merkez bankası, faiz oranlarını artırarak ekonomileri soğutma politikası izledi. Bu durum, Türkiye gibi Almanya’nın da aralarında bulunduğu birçok ülkenin ekonomik büyümesini yavaşlattı. Ancak faiz artışları tek sebep değil; küresel ticaretteki belirsizlikler ve talep daralması da Alman ekonomisinin üzerindeki baskıyı artırıyor.
Çin Ekonomisindeki Yavaşlama ve Almanya’nın Dijital Dönüşüm Sorunu
Çin, dünya ekonomisinde büyük bir paya sahip olmasına rağmen, son yıllarda iç sorunları nedeniyle ciddi zorluklar yaşıyor. Özellikle emlak sektöründe satılamayan konutlar ve hayalet şehirler, Çin ekonomisinin büyümesini yavaşlattı. Bir zamanlar yıllık %10’un üzerinde büyüme oranlarına ulaşan Çin, şu anda sadece %5 civarında büyüyebiliyor. Çin ekonomisi yavaşladıkça, dünya ekonomisi de yavaşlıyor ve küresel büyüme %3’ün altına düştü. Bu oran, dünya genelinde fiili bir durgunluk olarak kabul ediliyor.
Almanya’nın Dijital Dönüşüm Sorunu
Almanya’nın ekonomik zorlukları sadece Rusya-Ukrayna savaşı ve küresel ekonomik yavaşlama ile sınırlı değil. Daha derinde yatan bir yapısal sorun ise dijital dönüşüme ayak uyduramamış olması. The Guardian ekonomi editörü Larry Elliot, bu durumu “dijital dünyada analog olmak” başlıklı makalesinde dile getiriyor. Elliot’a göre, Almanya 2018’den bu yana G7 ülkeleri arasında en yavaş büyüyen ekonomi. %0,4’lük ortalama büyüme oranı, ABD ve Çin gibi ülkelerin çok gerisinde kalmış durumda.
Alman ekonomisinin yavaşlamasının bir nedeni, dijitalleşme sürecinde geri kalması. Geleneksel olarak mühendislik, otomotiv, makine ve kimya sektörlerinde dünyanın en iyisi olarak bilinen Almanya, Volkswagen, BMW, Mercedes-Benz ve BASF gibi şirketlerle yıllarca dünya pazarlarına hükmetti. Ancak bu sektörlerin önemi, dijital dönüşümle birlikte azaldı. Artık dünya ekonomisini şekillendiren yeni teknoloji şirketleri ve dijital sektörler ön plana çıkıyor. Almanya’nın bu değişime ayak uydurmakta zorlanması, ekonomisinin rekabet gücünü olumsuz etkileyen başlıca faktörlerden biri olarak öne çıkıyor.
Almanya’nın Teknoloji Yarışında Geri Kalışı: Dijital Dönüşümde Zorluklar
Yapay zeka ve ileri teknoloji denince akla ABD’li devler geliyor: Nvidia, Apple, Google, Amazon, Microsoft ve Tayvan’ın çip üreticisi TSMC (Taiwan Semiconductor). Ancak Almanya, bu alanda benzeri bir liderlik gösteremedi. Geleneksel sektörlerdeki başarısının gölgesinde kalan Almanya, yeni teknolojilere ve dijital sektörlere yatırım yapmakta yavaş kaldı. Bu durum, hem ABD’nin hem de Tayvan gibi ülkelerin teknoloji yarışında Almanya’ya fark atmasına yol açtı.
Dijital dönüşümdeki bu eksiklik, verilere de yansıyor. ABD’de 100.000 kişi başına 5,22 yapay zeka girişimi varken, Almanya’da bu oran yalnızca 1,9. Yalnızca yapay zeka değil, Almanya’nın otomotiv sektöründe de elektrikli araçlara geçişte geride kaldığı görülüyor. Volkswagen CEO’su Thomas Schäfer, Almanya’nın Avrupa pazarında zorlandığını kabul ederken, Çinli otomotiv devleri gibi rakiplerle rekabetin zorluğunu da vurguluyor. Örneğin, BYD gibi Çinli şirketler, elektrikli araç teknolojisinde hem daha ileri seviyede hem de çok daha düşük maliyetlerle üretim yapabiliyor. Bu da onları fiyat açısından son derece rekabetçi hale getiriyor.
Almanya’nın yapısal sorunları, özellikle dijital dönüşüme ayak uyduramaması, ülkenin küresel rekabet gücünü olumsuz etkiliyor. Geleneksel sektörlerdeki üstünlüğünü sürdürmesine rağmen, teknoloji ve yenilikçilik alanındaki bu geri kalmışlık, Almanya’nın uzun vadede ekonomik zorluklarla karşılaşacağını gösteriyor. Bu nedenle, Almanya’nın bu sorunları aşması kolay olmayacak gibi görünüyor.
Almanya’nın Süper Döngüsü Sona mı Erdi?
Alman ekonomist Volk Münch, Almanya’nın geçtiğimiz on yıllarda dünya ekonomisine damgasını vuran “süper döngüsünün” artık sona erdiğini öne sürüyor. Münch’e göre, Almanya’nın eski parlaklığı artık geride kaldı ve bundan sonra Almanya, küresel ekonomideki lider konumunu sürdüremeyebilir.
Bu düşünceye paralel olarak Wolfgang Müscha, “anlatılan senin hikayendir” diyerek Türkiye’ye atıfta bulunuyor. Türkiye’nin dijitalleşme, elektrikli araç dönüşümü ve yapay zeka gibi alanlarda Almanya’nın yapamadığını başarabileceğini ima ediyor. Türkiye, bu alanlarda Almanya’nın geride kaldığı dijital dönüşüme ayak uydurabilir mi? Bu, gelecekteki küresel rekabet açısından merak edilen en önemli sorulardan biri.
